woensdag 1 december 2004

Interview met initiatiefnemers Stop De Hetze!

Brandstichtingen, bedreigingen, islamofobie, racisme...
Stop de hetze!


In een tijd dat Zalm spreekt over een "oorlog" tegen de radicale islam en extreem-rechtse jongeren moskeeën en islamitische scholen in brand steken, is een massaal tegengeluid nodig. Vorige maand werd daarom de campagne Stop de Hetze! gestart. Hans Lammers sprak met de initiatiefnemers over de noodzaak van de campagne en hoe we hem kunnen uitbreiden.

"Het lijkt wel alsof we in een neergaande spiraal zitten," vertelt Famile Arslan, advocate en bestuurslid van Islam en burgerschap. "De hele maatschappij komt steeds meer in een splitsing terecht tussen allochtonen en autochtonen. Er is onbegrip, bitterheid en onwetendheid over verschillende culturen.

Voorheen was er veel aandacht voor asielzoekers en nu is de publieke aandacht gefocust op moslims. Zij zijn zogenaamd niet genoeg geïntegreerd. Ik denk niet dat dit beeld pas is ontstaan door 11 september, Pim Fortuyn of Hirsi Ali. Wel hebben velen hierin een rechtvaardiging of smoes gevonden. Met de woorden van de slimme Bush is een internationale hetze gestart tegen moslims en andere culturen. Blijkbaar heeft men een nieuwe vijand nodig, een zondebok.

Genoemde gebeurtenissen zijn allemaal heel dramatisch maar dit kan niet zo langer doorgaan. Ik vind het jammer dat moslims in een verdomhoekje worden gezet. Het is vreselijk wat er is gebeurd met Theo van Gogh, maar ik ga me niet verontschuldigen voor de daden van anderen."

Kinderarts Nordin Dahhan trekt een belangrijke parallel tussen de hetze nu en de jodenvervolging uit de jaren dertig: "In de kranten in de jaren dertig stonden uitspraken als "wij tolereren oplichterij van joden niet" en "joden moeten kleur bekennen voor nationale gevoelens". Rechtse politici gebruiken racisme voor electorale doeleinden en Marokkanen worden daar nu het slachtoffer van. Maar wij zullen dat niet tolereren."

Nordin legt vervolgens uit dat diezelfde rechtse politici die ons angst aanpraten voor "moslimextremisme" hypocriet zijn: "Het Westen heeft zelf fundamentalisme in het Midden-Oosten gesteund om linkse krachten uit te schakelen. Kijk naar Bin Laden. Hij is een product van de CIA."

Cultuur

Mieke Koomen is criminologe en constateert ook dat de hetze toeneemt. Ze verzet zich met name tegen een verkeerde visie op cultuur en een vals onderscheid tussen allochtonen en autochtonen. "Cultuur wordt steeds meer gezien als een ding waar allochtone mensen nu eenmaal last van hebben. Alsof het een soort besturingsmechanisme is dat het gedrag en de criminaliteit van allochtonen bepaalt. Je ziet zo’n opvatting van cultuur bijvoorbeeld bij politie en justitie en de hulpverlening in Nederland.

Men loopt hierdoor het risico dicht aan te varen tegen stereotypen. Het leidt tot het maken van onderscheid tussen allochtone en autochtone verdachten en cliënten. Het leidt bijvoorbeeld tot pleidooien om allochtonen harder of met meer geweld aan te pakken dan autochtonen. Maar het probleem is de zwakke positie van jongeren. Ze voelen constant de druk van politie en justitie, kunnen vaak niet terecht bij hun ouders, het gaat niet lekker op school, en als ze een hoge opleiding hebben maar een "verkeerde" achternaam kunnen ze wel tweehonderd keer solliciteren zonder dat het wat oplevert.

Vervolgens zien we in de statistieken van de politie dit onderscheid weer terug komen, waardoor er gezegd kan worden: "Zie je wel, ze deugen niet". En altijd is er die eeuwige vraag: "Voel jij je nu een Marokkaan?" Ik heb dan de neiging om terug te vragen: "Voel jij je een Nederlander?" en: "Hoe voelt dat?" Ik ben zo benieuwd hoe dat voelt.

Moslims en Marokkanen krijgen meestal negatieve kwalificaties toebedeeld. Ze zijn potentiële terroristen, criminelen, achterlijk, "zwembadterroristen" of ze hebben een verwrongen vrouwbeeld."

Verdeel en heers

Jamal Ftieh was jarenlang actief bij het Komitee Marokkaanse Arbeiders Nederland. Hij wijst erop dat de hetze op meerdere manieren gericht is tegen werkende mensen. "Terwijl de regering systematisch de verworvenheden van de arbeidersbeweging afbreekt, waartoe de meerderheid van de allochtonen behoort, probeert ze kunstmatig verdeeldheid te zaaien. Het hebben van een andere huidskleur of een andere religie wordt gebruikt om de eenheid te breken. Dat is een wapen tegen het sociale bewustzijn, dat net op gang was gekomen toen op 2 oktober driehonderdduizend mensen demonstreerden."

In de maand daarna werden veertig moskeeën in brand gestoken. Rene Danen van platform Keer het Tij verklaart dit uit de radicalisering van extreem-rechts. "Na de moord op Van Gogh en de reacties uit de reguliere politiek hebben NieuwRechts en "Lonsdale-jongeren" meer zelfvertrouwen gekregen. De uitspraak van Zalm dat het oorlog is brengt mensen op destructieve ideeën." Maar al in 1998 was de hetze in gang gezet volgens Rene. De term "Marokkaanse probleemjongeren" werd toen al gebruikt.

Campagne voeren

Hoe kunnen we het beste de campagne uitbreiden? Jamal vertelt dat er al veel positieve reacties zijn gekomen op de oproep. "Veel mensen zijn bereid om te helpen met het verspreiden van het materiaal. We moeten met gewone mensen gaan praten en met sleutelfiguren op de scholen, in de wijk, mensen aansporen om op hun werk over de campagne te praten en ervoor te zorgen dat we samen met de vakbonden en progressieve partijen de campagne vormgeven."

Rene geeft aan dat het daarbij belangrijk is daar waar sprake is van racisme dat te benoemen want dat gebeurt te weinig.

"Stop de Hetze! moet zeggen: dit is de grens en dat moet aangepakt worden," zegt Rene. "Neem het racisme op de werkvloer, het weigeren van allochtone jongeren bij discotheken en uitspraken in de media. Daar moeten we bovenop zitten door actie te voeren desnoods voor de discotheken met spandoeken."

Binnen twee weken reageerden driehonderd mensen per mail op de tekst waarmee Stop de Hetze! werd gelanceerd.

Stem van de straat

"Uit de mails blijkt wat voor gat we vullen en hoe groot onze verantwoordelijkheid is," vertelt Miriyam Aouragh. "Er zijn veel mails met alleen dankbetuigingen, maar ook veel lange mails waaruit blijkt dat mensen hun verhaal kwijt willen en dat kennelijk bij geen andere organisatie konden doen. We willen geen discussieclub zijn. We zijn een klein radertje voor het opzetten van een geoliede antiracismebeweging. Een beweging die een stem is van de straat.

Na het Nederlands Sociaal Forum hebben we een uitdaging om lokale Stop de Hetze!-groepen op te zetten en ervoor te zorgen dat er een maatschappelijk geluid van antiracisme komt tegen Wilders, Hirsi Ali en Verdonk. Voor ons als initiatiefnemers lijkt het door de vele reacties soms wel alsof we al maanden bezig zijn, terwijl we nog maar net zijn begonnen.

Doordat bekende mensen als Anja Meulenbelt, Harry van Bommel, Karel Glastra van Loon, Mohammed Benzakour de campagne steunen en daarnaast inmiddels vele andere mensen, moslims en niet-moslims, werkenden, huisvrouwen en studenten, zich bij ons hebben aangesloten, weten we dat we op de goede weg zijn."